پذیره نویسی عبارتی که اگر علاقمند به بازار سرمایه باشید، ممکن است بارها به گوشتان خورده باشید. در بعضی مواقع دیده شده که افراد پذیره‌نویسی را با عرضه اولیه اشتباه می‌گیرند. در این مطلب قصد داریم به آن بپردازیم.
پذیره نویسی در زمینه‌های مختلفی انجام می‌شود. برای مثال هنگام تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری جدید و یا انتشار اوراق بهادار مثل اوراق سلف نفتی؛ و حتی هنگام احداث شرکت‌های سهامی عام نیز از این اوراق استفاده می‌شود.
پذیره نویسی به معنای تعهد انجام کار و یا تعهد پرداخت است. در واقع پذیره‌نویسی فرایندی است که طی آن متعهد می‌شوید قسمتی از سرمایه مورد نیاز شرکت را تامین کنید و در ازای آن صاحب درصدی از شرکت می‌شوید. به‌طور کلی پذیره‌نویسی عبارت است از خرید اوراق بهادار از شرکتی که به سرمایه نیاز دارد (شرکت ناشر اوراق یا نماینده قانونی آن) و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد.
فرایند پذیره نویسی چگونه است؟
مؤسسان یک شرکت معمولا قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق مراجعه به عموم تامین می‌کنند. آن‌ها این درخواست را از طریق اعلامیه پذیره‌نویسی به سایر افراد اعلام می‌کنند. افراد دیگر هم در صورت علاقه به درخواست آن‌ها پاسخ گفته و مقداری از سرمایه شرکت را تامین می کنند. این پاسخگویی افراد به مؤسسان را پذیره نویسی گویند که در واقع قبول پیشنهاد مؤسسان برای تامین قسمتی از سرمایه شرکت توسط دیگران است.
در صورتی که تمام اوراق در مدت زمان تعیین شده به فروش نرسد، نهاد واسط باید با انعقاد قرارداد با متعهد پذیره‌نویسی، تمامی اوراق را به متعهد پذیره‌نویسی بفروشد و از این طریق وجه مورد نیاز شرکت را تامین کند. متعهد پذیره نویسی شخصی است که خرید سهام پذیره‌نویسی نشده را ظرف زمان مقرر تعهد و تضمین می‌کند.
این موضوع در رابطه با صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز صدق می‌کند. چندی پیش دیدیم که دولت قبل از ایجاد امکان خرید و فروش برای واحدهای صندوق دارا یکم، اعلامیه پذیره‌نویسی منتشر کرد. طی این اعلامیه اعلام شد که صندوقی خاص با این مشخصات قرار است در بورس فعالیت کند. با مشارکت مردم واحدهای این صندوق به فروش رفت و وجه مورد نیاز آن تامین شد. بعد از اتمام پذیره‌نویسی صندوق فعالیت خود را در بورس آغاز کرد.
ساز و کار فراینده پذیره نویسی چگونه است؟
هنگامی که چند نفر قصد شروع فعالیتی به‌خصوص در یک صنعت خاص داشته باشند، ابتدا باید میزان سرمایه مورد نیاز برای راه‌اندازی یک مجموعه را تخمین بزنند. بعد از بررسی سرمایه مورد نیاز در صورتی که سرمایه آن‌ها برای احداث شرکت کافی نباشد، احتمالا به روش‌های تامین مالی موجود روی بیاورند.
چگونه موسسین شرکت می‌توانند از طریق پذیره‌نویسی، اقدام به تامین مالی کنند؟
برای تاسیس یک شرکت سهامی عام، موسسین آن یک اظهارنامه تنظیم می‌کنند و آن را به اداره ثبت شرکت‌ها ارسال می‌کنند. مواردی مانند نام شرکت، موضوع فعالیت آن، تعداد سهام شرکت، مبلغ تعهد شده توسط موسسین و… همه و همه در این اظهارنامه ذکر می‌شود. بعد از کامل شدن اظهارنامه، طرح اساسنامه شرکت تهیه می‌شود. بعد از طرح اسانامه شرکت‌ها معمولا طرح اعلامیه پذیره نویسی را تهیه می‌کنند. اعلامیه پذیره نویسی معمولا در روزنامه، سایت شرکت و یا در بانکی که تعهد سهام نزد آن انجام می‌شود، در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد. شکل زیر اعلامیه پذیره نویسی شرکت سرمایه‌گذاری مس سرچشمه را نشان می‌دهد. با دقت به عکس زیر می‌توانید با تمام جزئیات این آگهی که در رابطه با پذیره‌نویسی سهام است آشنا شوید.
جمع‌بندی
به‌طوری کلی می‌توان گفت پذیره نویسی فرایندی است که در آن یک نهاد یا سازمان برای تامین مالی؛ در صورت موافقت اداره ثبت شرکت‌ها، این اعلامیه را منتشر می‌کند. افراد نیز با بررسی شرایط شرکت تصمیم می‌گیرند که در تامین مالی آن شرکت کنند یا خیر. در صورت عدم استقبال از این فرایند، متعهد پذیره‌نویسی تمامی اوراق را باید بخرد.
پذیره‌نویسی همانند عرضه اولیه نیست، در عرضه اولیه سهام شرکت‌ها برای اولین بار در بورس یا فرابورس به فروش می‌رسند اما در فرایند پذیره‌نویسی تازه فرایند تامین مالی شرکت انجام می‌شود.